DominicWat is een schrikkelseconde precies? Waar komt ze vandaan? Wie heeft het bedacht? Waarom is een schrikkelseconde nodig? Zoveel vragen, zo weinig antwoorden. Anders Hans geeft antwoord, maar dan net iets anders.
Een schrikkelseconde is een seconde die wordt toegevoegd om het verschil tussen de gemiddelde zonnedag en de dag die volgens ons uurwerk loopt aan te vullen. Oke, ik geef toe, dat klinkt nog al technisch en vaag. De normale Nederlandse vertaling is ongeveer als volgt. Een zonnedag is de tijdsduur tussen twee punten dat de zon zijn hoogste punt bereikt aan de horizon. Dit gebeurd om precies 12 uur in de middag. Het tijdsverschil hiertussen is bij benadering vierentwintig uur.
Bij benadering vierentwintig uur. Dat is belangrijk. Een zonnedag duurt eigenlijk een ietsje pietsje langer dan 24 uur. Om dat minieme verschil op te vangen wordt er dus zo nu en dan een schrikkelseconde toegevoegd.
Sinds het invoeren van de schrikkelseconde in 1972 zijn er in totaal 24 schrikkelseconde toegevoegd. Het gekke is dat zelfs de precieze definitie van een seconde veranderd. Dit is opnieuw een heel miniem verschil, maar wel een verschil waar atoomklokken soms moeite mee hebben. Ik ga je niet lastig vallen met de eigenlijke definitie van een seconden, want dan wordt het veel te technisch, maar het komt op het volgende neer.
De methode die atoomklokken gebruiken om tijd te meten is de meest nauwkeurige manier die de mensheid tot nu toe heeft gevonden om tijd te bepalen. Maar zelfs die vorm van nauwkeurigheid is niet nauwkeurig genoeg. De gemiddelde zonnedag is net iets langer dan dat. Ook wordt die dag steeds langer doordat het ronddraaien van de aarde om haar eigen as heel langzaam afneemt. Dat laatste is een gevolg van de getijdenwerking van de maan.
De getijdenwerking is wat voor eb en vloed zorgt aan de het strand, wat al vervelend genoeg is als je aan het strand ligt en er na een uurtje zonnen achterkomt dat de zee die net nog een meter of tien van de verwijdert was nu ineens aan de je voeten staat. Maargoed. Hierdoor neemt wordt de gemiddelde zonnedag iedere keer net iets langer, met 1,7 mili seconden per 100 jaar. Ja, je leest het goed anderhalf honderdste van een seconde duurt een dag langer na iedere eeuw.
Daardoor ontstaat er dus een steeds groter wordend verschil tussen de zonnetijd en de tijd volgens atoomklokken. Dat verschil moet ook nog eens worden bijgesteld als het groter dreigt te worden dan een seconden.
Dus als je ooit nog eens iemand hoort klagen dat de tijd te snel gaat, weet je dat we soms geholpen worden om wat extra tijd te vinden.
Hans
